Obiekty A-Z

W końcu XIX w. żydowski przedsiębiorca Fajwel Janowski założył w tym miejscu fabrykę tytoniu. W 1924 r. zakład został upaństwowiony i przeszedł na własność Dyrekcji Polskiego Monopolu Tytoniowego. Cztery lata później przystąpiono do rozbudowy dziewiętnastowiecznego zespołu zabudowań wedle projektu białostockiego architekta Aleksandra Pinesa.

Na terenie dzielnicy Bojary, już od końca lat 20. XX w. coraz częściej zaczęły pojawiać się domy mieszkalne wyróżniające się na tle tradycyjnej drewnianej zabudowy osiedla swoją nowoczesną architekturą. W okresie międzywojennym dzielnica zaczęła zyskiwać charakter inteligencki, z racji zamieszkania szeregu urzędników, położonego w sąsiedztwie białostockiego magistratu i Urzędu Wojewódzkiego, mieszczącego się wówczas w Pałacu Branickich.

Układ przestrzenny osiedla Nowe, został rozplanowany w oparciu o szczegółowy plan zabudowania z 1932 r. przygotowany przez Magistrat Białegostoku. Obszar osiedla o wielkości około 5 ha rozciągał się wówczas na wolnym terenie położonym nieopodal fabryki Nowika i dwóch stawów flankujących dawny trakt warszawski, w sąsiedztwie których w XVIII wieku znajdowała się karczma Nowe.

19 czerwca 1947 r. z inicjatywy działacza spółdzielczego, dyrektora ówczesnej delegatury spółdzielni spożywców „Społem" Edmunda Tomaszewskiego, powstała Białostocka Spółdzielnia Mieszkaniowa. Początkowo spółdzielnia zajmowała się odbudową na potrzeby mieszkalnictwa zniszczonych w centrum budynków. Dopiero w 1959 r. BSM rozpoczęła budowę pierwszego zwartego osiedla mieszkaniowego w Białymstoku na terenie pomiędzy ul. Garbarską i Szosą Zwierzyniecką o powierzchni 25 ha.

Spółdzielnia „Zdobycz Kolejarzy" pracowników kolejowych węzła białostockiego powstała w marcu 1928 r. z inicjatywy byłego prezydenta Białegostoku Bolesława Szymańskiego oraz Mieczysława Szpikowskiego i Józefa Chodźki. Zamiarem członków spółdzielni była budowa nowoczesnych i ekonomicznych domów robotniczych, wyposażonych w urządzenia sanitarne.

W roku 1928 utworzono w Białymstoku urzędniczą spółdzielnię mieszkaniową „Zdobycz Urzędnicza", której celem była budowa tanich i nowoczesnych mieszkań i domów własnościowych dla pracowników samorządu miasta Białegostoku ze środków uzyskanych w ramach kredytów. Dyrekcje spółdzielni stanowili urzędnicy białostockiego magistratu: Mieczysław Szpikowski, Czesław Budryk i Aleksander Porzeziński.